رتبۀ جنرالی در افغانستان بر بنیاد کدام معیارها داده می‌شود؟ آیا تعهد رییس‌جمهور دربارۀ ترفیع افسران به رتبۀ جنرالی عملی شده‌است؟

انتقادهایی وجود دارند که افسرانی جوانی که در میدان‌های نبرد می‌رزمند تا سال‌ها ترفیع نمی‌کنند، اما کسانی که در پایتخت استند و شناخت و روابط دارند، بسیار زود رتبه‌های بلند نظامی به دست می‌آورند.

محمدنادر بلوچ، سناتور و عضو کمیسیون امنیت داخلی و دفاعی، می‌گوید: «آن افسر ما، آن متخصص نظامی ما که امروز در خط اول جبهه می‌جنگند، می‌رزمند، قطعات جزوتام را سوق و اداره می‌کنند، در وضع سخت، هیچ کس به آنان توجه نمی‌کند، در حالی که شایسته‌گی دارند.»

میرزامحمد یارمند، آگاه امور نظامی، می‌گوید: «افغانستان کشور معیاری نیست. افغانستان کشوری‌است که از پنج‌هزار سال به‌این‌سو، در موجودیت قانون، عرف حکومت کرده‌است.»

پیش‌از این سفیر اتحادیۀ اروپا در کابل گفته بود که رتبۀ جنرالی در افغانستان بر بنیاد شایسته‌گی نه، بل بر بنیاد روابط و اندازۀ پولِ جیب به‌دست می‌آید.

مایکل میلبن، سفیر اتحادیۀ اروپا گفته بود: «در افغانستان چه‌گونه جنرال یا دگروال می‌شوید؟ این بر بنیاد توانایی‌های جنگی شما تعیین نمی‌شود، بل بر بنیاد مقدار رشوت تعیین می‌شود.»

رییس‌جمهورغنی تأکید کرده بود هر کسی که جنرال شود وی خودش از او آزمون می‌گیرد، اما به تازه‌گی رتبه‌های جنرالی به شماری از نزدیکان مقام‌های دولتی داده شده اند که پرسش برانگیز خوانده می‌شود.

به تازه‌گی محمد سالم الماس، برادر محمدالماس زاهد، عضو شورای ملی و مشاور رییس‌جمهور، رتبۀ مل پاسوالی به دست آورد. منابع می‌گویند که چندی پیش وی یک رتبۀ نظامی دیگر نیز به دست آورده بود.

وزارت امور داخله دربارۀ این که ترفیع پیشتر آقای الماس چه زمانی بوده‌است، چیزی نمی‌گوید، اما می‌گوید که وی بر بنیاد شایسته‌سالاری این رتبه را به دست آورده‌است.

نجیب دانش، معاون سخنگوی وزارت امور داخله، می‌گوید: «رسیدن به رتب بالاتر طبعاً بر می‌گردد به فعالیت‌، پشتکار دستاورشان.»

پیش‌از این رییس‌جمهور برای سید خیل‌الله انوری، پسر سید حسین انوری، مشاور پیشین رییس‌جمهور نیز رتبۀ جنرالی داد.

دفتر مسؤول رسانه‌های ریاست‌جمهوری در این‌باره در برابر دوربین صحبت نمی‌کند، اما یکی از منابع نزدیک به رییس‌جمهور می‌گوید که رییس‌جمهور از تمامی جنرالان آزمون نمی‌گیرد، جز کسانی که در نظر رییس‌جمهور مشکوک به نظر برسند.

شمار جنرالان در افغانستان چندین برابر جنرالان پیشرفته‌ترین کشورهای جهان با مجهزترین نیروها گفته می‌شود، آمار دقیق جنرال کشور را نهادهای امنیتی نیز نمی‌دانند.

دولت وزیری، سخنگوی وزارت دفاع ملی، می‌گوید: «آقای حکمتیار با قلم خود به صدها تن رتبۀ جنرالی داده‌است؛ آقای ربانی، رییس‌جمهور پیشین، با قلم خود به صدها، هزاران تن رتبۀ جنرالی داده‌است! جنرال دوستم، معاون رییس‌جمهور، در گذشته به صدها تن رتبۀ جنرالی داده‌است... این‌ها همۀ شان را جمع کنید و اصلاحات بیاورید، زمان‌گیر است.»

باورها بر این استند که رتبه‌های نظامی در افغانستان بر بنیاد پول و شناخت داده می‌شود و این به گونه مستقیم به سود هراس‌افگنان در میدان‌های نبرد است.