مسؤولان این بانک میگویند که سالانه بهگونۀ میانگین سهمیلیارد و سهصد میلیون افغانی بانکنوتها فرسوده میشود و آنان ناگزیراند که این بانکنوتها را از چلش بیرون و بسوزانند.
بانک مرکزی میگوید که اینکار هزینههای هنگفتی را بر اقتصاد کشور وارد کردهاست و از همینرو، این بانک در حال بررسی طرحی است که با بربنیاد آن، بانکنوتهای پلاستیکی یا "هایبرید" افغانی چاپ خواهند شد.
هزینۀ چاپ هربانکنوت افغانی، سه اعشاریه پنج افغانی است این در حالیست که انتقال بانکنوتها به داخل کشور و نگهداریشان هزینههای دیگری را نیز بر بانک مرکزی وارد میکند.
با این حساب، بهگونۀ میانگین کمازکم سالانه یازده میلیارد و پنجصد و پنجاه میلیون افغانی حریق میشود.
واحدالله نوشیر، معاون نخست بانک مرکزی، گفت: «هرحریقیکه ما میکنیم، هزینههای بسیاری را متقبل میشویم. حریق نمودن پولها خود یک هزینه است و ازسوی دیگر اینکار اثراتی را بر محیط زیست نیز برجا میگذارد. از همینرو، ما در تلاش هستیم که بتوانیم در آینده بانکنوتهای پلاستیکی یا اگر پلاستیکی هم نشود، بانکنوتهای "هایبرید" را چاپ نماییم.»
بانک مرکزی توسعهنیافتن نظام بانکی و اقتصاد نقدی کشور را از علتهای زود فرسودهشدن بانکنوتها میگوید. اما نگرانیهایی هم وجود دارند که بخشی از پولهای مندرس که برای حریقنمودن گردآوری میشوند، دوباره به بازارها راه مییابند.
ناجیه بابکرخیل، عضو مجلس نمایندهگان، گفت: «نهتنها که پولهای کهنه کم نشده، بل زیاد هم شده و این خود پرسش برانگیز است. پیشنهاد ما این است که نهتنها اعضای پارلمان، بل تمام مردم از اینکه چه مقدار پول نشر میشود و چه مقدار حریق میشوند، در جریان گذاشته شوند.»
شماری از باشندهگان پایتخت نیز هرچند بر نگهداری درست بانکنوتها ازسوی شهروندان تأکید دارند، اما بانکها را در نشر و توزیع پولهای کهنه مقصر میدانند.
حمیدالله، باشندۀ پایتخت، گفت: «من خودم شاهد هستم، بانکها به مردم پول کهنه میدهند و میگویند که مشکلی نخواهد بود. اما وقتی مردم با آن پولها دادوستد میکنند، با مشکلاتی فراوانی روبهرو میشوند.»
محمدسلیم، باشنده پایتخت، گفت: «وظیفۀ یک شهروند مسلمان و با فرهنگ این است که پول را درست نگهداری کند.»
مشکلات در دادوستد با پولهای کهنه، سرانجام شهروندان کشور را ناگزیر به تبدیل پولهای شان به پولهای نو میسازد و اینگونه زمینه فساد و سودجویی برای شماری از صرافان نیز فراهم شدهاست.
حاجی زیرک، عضو اتحادیه صرافان سرای شهزاده، گفت: «صرافانیکه اینجا در بازار ما دکان دارند، اینکار را نمیکنند، اما بیرون از سرای شهزاده دست فروشانی استند که واقعا با تفاوت پولهای کهنه را مبادله میکنند.»
ازسوییهم، بانک مرکزی بر شفافبودن روند حریقنمودن پولهای مندرس تأکید دارد و میگوید اینکار ازسوی یک کمیسیونیکه شماری از اعضای پارلمان نیز در آن عضو استند، صورت میگیرد.