شماری از پناه‌جویانی که از ایران به کشور برگشته‌اند از وضعیت دشوار زنده‌گی پناهجویان افغان در این کشور حکایت می‌کنند.
این پناهجویان تازه برگشته، می‌گویند که مشکلات اقتصادی و بی‌کاری در ایران، زنده‌گی را برای پناهجویان سخت ساخته‌اند.
محمد موسی که باشندۀ ولایت تخار است با همسر و دو کودکش به تازه‌گی از ایران اخراج شده‌اند. این خانواده، اکنون در ولایت هرات زنده‌گی می‌کند و از آن‌چه وضعیت نابه‌سامان پناهجویان افغان در ایران می‌گوید، شاکی است.
محمد موسی گفت: «بسیار قیمتی است. برای افغان‌ها بسیار مشکل است زنده‌گی در ایران. ارزش پول ایران پایین آمده و درحال حاضر بهتر است به‌جای ایران در کشور خود زنده‌گی کنیم.»
بهار گلشن، پناه‌جویی دیگری است که او نیز از ایران اخراج شده‌است: «بدبختی است، کار وجود ندارد و اولاد ما را در مدرسه نمی‌گیرند.»
ریاست امور مهاجران و عودت کننده‌گان ولایت هرات، می‌گویند که در هفته‌های پسین اخراج پناهجویان افغان از ایران و برگشت آنان به کشور افزایش یافته‌است.
احمد جاوید نادم، رییس امور مهاجران و عودت کننده‌گان هرات اظهار داشت: «روند اخراج اتباع و آمدن خود به خودی آن‌ها نسبت به سال گذشته به مراتب افزایش یافته‌است که این‌ها باشنده‌گان تمام ولایت هستند که از طریق مرز اسلام قلعه هرات داخل کشور می‌شوند.»
بسیاری از این پناهجویان که اخراج می‌شوند و یا خود به کشور بر می‌گردند، در ولایت مرزی هرات ساکن می‌شوند. افزایش برگشت کننده‌گان از ایران و بی‌کاری و نبود مکان برای آنان در هرات، وضعیت را برای آنان در هرات نیز دشوار ساخته‌است.
به همین دلیل، امروز (یکشنبه، ۵جوزا) شماری از فعالان مدنی و شهروندان ولایت هرات در یک گردهمایی در این ولایت، از ایران خواستند که مسالۀ پناه‌جویی را سیاسی نسازد و از اخرج آنان دست بردارد.
سامعه احمدی، یکی از این فعالان جامعۀ مدنی هرات گفت: «ما از آن‌ها (ایران) خواهشأ تقاضا داریم که افغان‌ها را از کشور شان خارج نکنند و با آن‌ها برخورد سیاسی نکنند.»
امید ناب، شرکت کنندۀ دیگر گردهمایی نیز بیان داشت: «برخوردی که با مهاجرین صورت می‌گیرد کاملأ نگران کننده است و خلاف کرامت‌های انسانی بود.»
پس از شدت گرفتن اختلاف ها میان ایران و آمریکا و بدتر شدن اوضاع اقتصادی این کشور، روند بازگشت و اخراج مهاجران افغان از ایران افزایش یافته است.
بربنیاد آمارهای ریاست مهاجران و عودت کننده‌گان هرات، در ماه‌های پسین نزدیک به هشتادهزار مهاجر از ایران به کشور بازگشته‌اند. روزانه به طور میانگین یک‌هزار مهاجر از طریق مرز اسلام قلعه از ایران وارد کشور می‌شوند.