سید اسحق گیلانی، رهبر نهضت همبستگی ملی اسلامی افغانستان، و شماری از بزرگان قوم سادات هشدار میدهند که اگر نامهای تمامی اقوام افغانستان در شناسنامههای برقی گنجانیده نشوند، شناسنامه نخواهند گرفت.
در سیستم شناسنامههای برقی تنها نامهای چهارده قومی جا داده شدهاند که در قانون اساسی از آنها نام برده شده است.
اداره توزیع شناسنامههای برقی میگوید که اقوام دیگر باید در هنگام گرفتن شناسنامههای برقی، از میان این چهارده قوم یکی را بر گزینند.
سید اسحق گیلانی، رهبر نهضت همبستگی ملی اسلامی افغانستان، گفت: «خدا کند که این مشکل بسیار کلان شود، ولی ما از هویت خود به حیث سید، به حیث بیات، به حیث قرلق، به حیث خلیلی و اینها به صورت قطعی این را به بازی نمیگیریم.»
سید محمدعلی جاوید، رییس کمیسیون مشترک اقوام و رهبر حرکت اسلامی آزاد افغانستان به روز دوشنبه از بهر بایومتریک به کاخ ریاست جمهوری رفت، اما به علت درج نبودن نام سادات در سیستم شناسنامههای برقی از بایومتریک خود داری کرد و از ریاست جمهوری بیرون شد.
سید محمد علی جاوید، رییس کمیسیون مشترک اقوام، گفت: «جوانی آمد که فکر میکنم رییس ثبت نام بود، او گفت که تا هنوز حکم ریاست جمهوری نرسیده در این مورد و قوم دیگر را شما انتخاب بکنید. بعد من گفتم که قوم انتخابی نیست.»
در این میان بسیاریهای دیگر هشدار میدهند که اگر نامهای قوم شان در شناسنامههای برقی درج نشوند، این شناسنامهها را نمیپذیرند و نخواهند گرفت.
سید خلیل انوری، رییس حزب حرکت اسلامی افغانستان، گفت: «یک نابرابری و یک ناعدالتی بسیار کلان است.»
در قانون اساسی کشور تنها نامهای چهارده قوم ذکر شده است. در ماده چهارم قانون اساسی آمده است که ملت افغانستان متشکل از اقوام پشتون، تاجک، هزاره، ازبیک، ترکمن، بلوچ، پشهيی، نورستانی، ايماق، عرب، قرغيز، قزلباش، گوجر، براهوی و ساير اقوام ميباشد.
اکنون پرسش اینجا است که به قومهای به غیر از این چهارده قوم بر کدام بنیاد شناسنامه توزیع میشود؟
روح الله احمدزی، سخنگوی اداره توزیع شناسنامههای برقی، گفت: «هر شخص و فردی که برای گرفتن شناسنامههای برقی نزد ما مراجعه میکنند، به اساس بانک اطلاعات باید از چهارده قوم یک قوم را انتخاب کنند.»
در این میان در حالی که در قانون اساسی عرب یک قوم گفته شده است، یک عضو اکادمی علوم، عرب و نیز سادات را قوم نمیداند.
بخت محمد بختیار، عضو اکادمی علوم افغانستان، گفت: «سادات یک قوم نیست، این از لحاظ جامعه شناسی یک مفهوم عقیدهیی و فرهنگی است. یا عرب؛ عرب در افغانستان که در بخشهای گونهگون هستند به اینان ما قوم نمیتوانیم بگوییم.»
بایومتریک برای شناسنامههای برقی شش روز پیش در ارگ آغاز شد و تا کنون بیش تر از چهارصد تن به شمول رییس جمهور غنی برای گرفتن این شناسنامهها بایومتریک شدهاند.