با گذشت بیش از دو سال از حضور نیروهای دولتی در بخش‌هایی از ولسوالی دشت ارچی ولایت کندز، هر روز این بخش کشور، گواه نبردهای سنگینی است.
تمیم حمید، خبرنگار طلوع نیوز که به دشت ارچی رفته است، می گوید این نبردها باعث شده اند که صدها خانواده، خانه های شان را ترک گویند و جنگ، همه دار و ندار باشنده گان این ولسوالی را، از آنان گرفته است.
از ۵۷ مکتب و مدرسۀ دشت ارچی، تنها ۱۴مکتب در بخش های زیر ادارۀ دولت استند؛ اما بیشتر نهادهای دیگر دولتی در این بخش ها، هنوز فعال نشده اند.
ساختمان پیشین ولسوالی دشت ارچی که در نزدیکی یک مکتب بزرگ پسران قرار دارد، اکنون به حیاط خلوت جنگ جویان تبدیل شده است.
سید معروف، یک افسر ارتش در این باره میگوید: «در ولسوالی دشت ارچی، دشمن بسیار کوشش کرد که خط را سقوط بدهد و می خواستند که در سال نو، بر ما حمله های تهاجمی داشته باشند.»
مقام های امنیتی در دشت ارچی تأیید می کنند که هم اکنون، پنج مرکز بزرگ آموزشی طالبان در این ولسوالی فعال استند.
نیروهای دولتی در بخش هایی این منطقه برای تخریب تونل زیرزمینی طالبان، جریان آب را به همان سو تغییر دادند.
یکی از این تونل ها را طالبان آن از بهر راه یافتن به قرارگاه نیروهای دولتی در ساختمان پیشین ولسوالی دشت ارچی، حفر کرده بودند.
دو طرف درگیر، از بسیاری خانه ها در این منطقه همچون سنگر کار گرفته اند؛ خانه هایی که روشن نیست باشنده گان هرکدام شان، اکنون کجاستند و در چه اوضاعی به سر می برند؟
گشت زنی نیروهای دولتی در دشت ارچی، همواره با زد و خوردها همراه می شود.
اما در آن بخش هایی که به گونۀ کامل، در ادارۀ این نیروهاستند، گشت زنی ها به پیاده گردی کوچه به کوچه نیز می انجامد.
به گفته مقام های امنیتی در دشت ارچی، مجهز بودن طالبان با جنگ افزارهای پیشرفته و نیز حضور گسترده فرماندهان این گروه در این ولسوالی، آنان را در پس گیری کامل این بخش کشور، به چالش می کشد.
نیاز محمد، فرمانده پولیس دشت ارچی می گوید: «دشت ارچی مرکز بسیار با قوت مخالفان است که حتا در چندین نقطه، تعلیمات نظامی می بینند و مراکز آموزشی شان از لحاظ تکنیک، کاربرد اسلحه، ماین سازی و چنین مسایل را در این جا دارند.»
حامد سیفی، فرمانده عملیاتی ارتش در دشت ارچی نیز می افزاید: «دشت ارچی، بالای پنج نقطه مسلط است: ماورای کوکچه، تالقان، خان آباد، دشت آبدان و امام صاحب. ما می توانیم دشت ارچی را یک نقطه استراتیژیک، هم برای خودمان و هم برای دشمن، بدانیم.»
جنگ، نسلی از باشنده گان دشت ارچی را در خود گم کرده است و رفته رفته، نسلی دیگر از این ولسوالی، نیز در خشونت ها گیر مانده اند.
در چنین اوضاع، باشنده گان این ولسوالی، برای دست یافتن به زنده گی بهتر می کوشند و بر نیاز به رسیده گی به مشکلات شان، تأکید دارند.
گُل احمد، باشنده دشت ارچی گفت: «ده متر دورتر از چوک شهر، پایگاه نظامی است، پس آیا اوضاع در دشت ارچی خوب است؟ گلوله ها بر خانه های مردم می خورند.»
عبدالجبار، باشندۀ دیگر دشت ارچی نیز افزود: «کودکان ما در گهواره های شان، از صدای شلیک گلوله ها، تکان می خورند.»