همزمان با پایان جنگ هشت سالۀ سوریه، هزاران افغانیکه از سوی ایران آموزش دیدهاند و در چارچوب لوای فاطمیون برای دفاع از حکومت بشارالاسد جنگیدهاند به افغانستان برگشتهاند و یاهم در حال برگشت استند.
عبدالله بیست وشش ساله، یکی از هزاران افغانی است که در سوریه جنگیدهاست. او میگوید که بسیاری از افغانها برای فراهم سازی هزینههای خانوادهها و نیز فراهم سازی هزینههای ازدواج شان حاضر شده بودند تا به سوریه بروند و در آنجا بجنگند.
عبدالله میگوید: «من به چشم خود دیدم که در جنگ گروه ۶۱ تانکها، مانند مورچه افغانها را زیر میگرفتند. جسدهای این افغانها در بیابانها میماندند.»
او میافزاید: «احساس من این بود که میگفتم ببینید جوانان افغان چه آرزوها و شوقیهایی دارند اما میآیند اینجا میجنگند. آنان آرزو دارند کار کنند، پول پیدا کنند و ازدواج کنند و برای خود بهترین زندهگی را بسازند، اما اینجا میآیند و کشته میشوند.»
یکی از باشندهگان هرات، به خبرگزاری اسوشیتد پرس گفته است که تنها از روستای آنان هشت تن در جنگ سوریه کشته شدند، اما جسدهای آنان در ایران دفن شدند: «کسانیکه در سوریه میروند، به اندازۀ مزد یک کارگر در ایران، برایش مزد میدهند. اما کسیکه آنجا کشته میشود در ایران با تشریفات ویژه به خاک سپرده میشود.»
اما، جنگیدن شماری از افغانان در جنگ سوریه باعث شدهاست تا اجتماعهای شهروندان شیعۀ افغانستان آماج حملههای مرگبار گروۀ داعش قرار گیرند؛ تیراندازی و حملۀ انتحاری ماه می سال گذشتۀ میلادی بر مسجد جوادیه در هرات که جان ۳۸ تن را گرفت، نمونۀ روشن این حملهها است.
محمد محقق، معاون دوم ریاست اجراییه میگوید: «داعش بسیار سر ما ظلم کرده است؛ حدود ۲۵ مورد مسجدهای مارا زدند، بیش از دوهزار نفر را شهید و زخمی کردند – بیگناه و در درون مسجد و عبادتگاهها – به این لحاظ هرکس داعش را در هرجای دنیا بزند، من میگویم دستت درد نکند.»
بربنیاد برخی آمارها، ایران در حدود پنجاه هزار افغان را در چارچوب لوای فاطمیون به جنگ سوریه فرستادهاست. اسوشیتد پرس، میگوید که یک نگرانی جدی از جنگجویان برگشته از جنگ سوریه به افغانستان این است که ایران از این جنگجویان بار دیگر استفاده خواهد کرد.