امشب (۳۰قوس) آخرین شب پاییز که طولانی شب سال است میان مردم کشور به نام شب یلدا تجلیل میشود.
خانوادهها بدور از تمام دغدعهها، شب یلدا را با انار و تربز و خواندن شاهنامه فردوسی در کنار هم با محبت و صمیمیت تجلیل میکنند.
از این میان، خانوادهها در هرات با شیوههای رنگین از این شب تجلیل میکنند.
هراتیان همانند باشندهگان بخشهای دیگر کشور، شب یلدا را با شور وهیجان تجیلل میکنند و آن را بخشی از فرهنگ کشور میگویند.
خالد آروند، باشندۀ ولایت هرات در این باره میگوید: «آمدیم تا همان سختی و استقامت خود را داریم به رخ میکشیم؛ شرایط هر طوریکه باشد و هرچه بد هم باشد، دلیل نمیشود که ما عنعنات خود، از سنتهای خود، از آیینهای باستانی خود باز بمانیم و غم نان چیره شود بر تجلیل آیینهای ما.»
فرشته مروی، باشندۀ دیگر هرات نیز میافزاید: «این آخرین روز پاییز و اولین شب زمستان است و ما با خواندن شاهنامه و گرفتن فال حافظ و بخشیدن هدایا از طرف نامزد به همسر آیندۀ شان، تجلیل میکنیم.»
انار، هندوانه، میوه خشک و ماهی از خوراکیهای ویژۀ شب یلدا است و در این فصل سرما بازار فروشندهگان آن نیز بسیار گرم است.
محمد نعیم حیدری که در شهر هرات دکان دارد، میگوید میزان فروش خوراکیها در این شب بالا رفته است: «هندوانه و انار را بسیار ترجیح میدهند و مردم اکنون بیشتر میوه میخرند و طبیعتأ امشب بیشتر استفاده میشود.»
خانوادهها در هرات در شب یلدا، معمولاً شامی فاخر و همچنین انواع میوهها و رایجتر از همه تبربز و انار را آماده میسازند و دور هم صرف میکنند. پس از آن شاهنامهخوانی،قصهگویی بزرگان خانواده برای دیگر اعضای خانواده همچنین فالگیری با دیوان حافظ رایج است.
شب یلدا، در ولایتهای دیگر افغانستان از جمله کابل و بلخ نیز تجلیل میشود. مردم با شور و هیجان در این شب گردهم میآیند و به موسیقی، آوازخوانی، رقص و آتشبازی میپردازند.