یک مرد که به اتهام قاچاق سنگ های گران بها، به دام مرزبانان بندر تورخم افتاده است، از ادامۀ استخراج و قاچاق سنگ های گران بها، در ولایت بدخشان، سخن می گوید.
به گفته این مرد، معادن لاجورد در ولسوالی کران و منجان بدخشان، به دست دولت نیستند و فرماندهان محلی از داشته های این معادن، سود می برند.
این مرد چهل و سه ساله می گوید سه سال پیش، هنگامی که سرمایه اش را در کارهای ساختمانی از دست داد، به کار قاچاق سنگ های گران بها رو آورد.
او که باشندۀ ولسوالی کشم بدخشان است، می گوید که بیشتر سنگ های استخراج شده معادن ولسوالی کران و منجان این ولایت را، به کابل آورده است و یا هم به پشاور پاکستان، برده و فروخته است.
وی با نزدیک به سه کیلوگرام سنگی که به نام لعل پیازی شناخته می شود، در بندر تورخم به دام نیروهای مرزی افتاده است: «به پشاور که بروی، می بینی که به موترهای تیلر، سنگ از تورخم تیر می شود و به آن جا می رسد، این سنگ ها به طیاره که بُرده نمی شوند!»
در حالی که حکومت استخراج و فروش غیرقانونی سنگ های لاجورد را، ممنوع ساخته است؛ این مرد می گوید که معادن لاجورد در کران و منجان بدخشان، هنوز هم، از دست دولت بیرون استند: «مسلح های غیر مسؤول استند و دیگر این که هرکس خودش سهم خود که فقط افراد یک قوم استند، از این معادن سود می برند. در بدخشان همین معادن خاص برای مردم اسکازر است که مربوط کران و منجان می شود، دیگران در بدخشان در این معادن سهم ندارند.»
مرزبانان در بندر تورخم، نیز تأیید می کنند که قاچاق سنگ های گران بها که بیشتر از معادن بدخشان به دست می آیند، به بیرون از کشور، ادامه دارد. این نیروها می گویند که برای کشف محموله های قاچاق، اکنون بیشتر از فنآوری های پیشرفته کار می گیرند.
محمد صادق احمد زی، معاون کمیساری بندر تورخم در این باره گفت: «اسکنرهای تلاشی، هم از بیک ها و هم از پرسونل، برای ما این جا آماده بکنند تا بتوانیم که امنیت بهتر را در بندر تورخم، به وجود بیاوریم.»
در این میان، پولیس بدخشان، تنها «ریگ شویی» طلا را از سوی مردم در ولسوالی راغستان این ولایت می پذیرد.
عبدالخالق آقسای، فرمانده پولیس بدخشان می افزاید: «فعلاً نظر به تصمیم وزارت محترم امور داخله، کندک محافظت معادن وزارت امور داخله ایجاد شده است. پرسونلش فعلاً سرِ کار آمده اند.»
بیش از یک سال پیش، نهاد گلوبل ویتنس در گزارشی، از افزایش درآمدهای طالبان از معادن بدخشان که به گفته این نهاد، بیشتر با باج گیری از استخراج کننده گان این معادن به دست می آیند، هشدار داده بود.
به باور گلوبل ویتنس، اگر کابل و جامعه جهانی در جلوگیری از استخراج غیرقانونی این معادن کاری نکنند، این کشور در آینده، با تهدیدها و دشواری تازه یی روبرو خواهد شد.