شمار کل مکتب‌های دولتی در کشور به بیش از ۱۷ هزار و ۵۰۰ مکتب میرسد اما آمارهای وزارت معارف نشان می‌دهند بیش از یک‌هزار مکتب به علتهای گونهگون از جمله ناامنی بهروی دانش‌آموزان بسته استند.
از این میان تنها در ولایت کندز از میان بیش از ۵۰۰ مکتب، ۳۰۰ مکتب بهروی دانش‌آموزان بسته استند.
بیشترین مکتبها در ولایتهای ناامن چون کندز، غور، هلمند و کندهار بسته استند.
منابعی به طلوع‌نیوز میگویند که در کندز شماری از مکتبها از سوی طالبان تهدید شده‌اند که اگر تنخواه آموزگاران آن به روش معتمدی پرداخته نشود، مکتبها بسته میشوند – ادعاییرا که طالبان تأیید نکردهاند.
نعمت الله تیموری، سخنگوی والی کندز، گفت: «از بیش از ۵۰۰ مکتبی که در کندز استند یک شمار از آنان بسته استند و علت بسته شدن این مکتبها که ما به علت این که شفافیتی در پرداخت تنخواه آموزگاران ایجاد کنیم و با فساد مبارزه کنیم. پرداخت تنخواه آموزگاران خود را بانکی ساخته ایم تا که همه حق یک آموزگاران به آنان برسند از طریق بانک.»
ازاین میان درولایت غور ازجمله هشت صدوپانزده مکتب ، هفت مکتب بسته استند ویکصدوسی مکتب دیگر دربخش های زیرنفوذ طالبان به شرطی بازنگهداشته شده اند که تنخواه های آموزگاران ازطریق بانک نه بل به گونه مستقیم پرداخت می شود.
قادرشاه بحر، نماینده غور، گفت: «۱۳۰ مکتب زیر نفوذ طالبان استند. تنخواهی که برای آموزگاران این مکتبها فرستاده میشوند، قطعا در تعامل با خواسته های طالبان است. اگر چنین نباشد، طالبان مکتب ها را باز نمیگذارند. با این روش در تنخواه آموزگاران دستبرد صورت میگیرد و معالمههای با تنخواه آموزگاران صورت میگیرد.»
اما وزارت معارف می‌گوید که در پرداخت تنخواه آموزگاران به شیوه معتمدی هیچ معامله یی با هیچ گروهی انجام نمی‌شود.
کبیر حقمل، رییس نشرات وزارت معارف، گفت: «تاکنون کاری را که ما همچو تفاهم با کسی یا با گروهی و یا هم جانبی، مطرح شود یا اگر به توافق رسیده باشیم، چنین چیزی وجود ندارد. آموزگاران باید ازطریق بانک تنخواه های شان را دریافت کنند.»
از سوی دیگر هرچند از جمله ۳۱۰ مکتب فعال درولایت لوگر ۳۰ مکتب در ولسوالی چرخ از سوی طالبان بسته شده بودند اما مقامهای محلی میگویند که اکنون تمامی مکتبها در این ولایت باز استند.
سلیم صالح، سخنگوی والی لوگر، گفت: «در ولسوالی‌های چرخ و خروار فرهنگ‌های که از گذشته بودند تاکنون حاکم استند تا صنف شش بالاتر به دختران شان اجازه آموزش نمی‌دهند.»
عبدالرحمان منگل، سخنگوی والی وردک، گفت: «در میدان وردک ۴۸۲ مرکز آموزشی استند، ۶۸ مکتب ویژه دختران استند. در مجموع ۱۶۸ هزار دانشآموز مصروف آموزش استند درا ین مکتبها.»
آمارهای مقام ولایت لوگر نشان می‌دهند که هم اکنون ۱۵۵ هزار دانش آموز به شمول دختران در لوگر سرگرم فراگیری آموزش استند.
انیتا علم یار، آموزگار درلوگر، گفت: «سال پیش بسیار با مشکل روبه‌رو بودیم. دیوارهای مکتب‌های ما در نبردها آسیب دیده بودند. اما امسال این مشکل تاجایی حل شده اند.»
انیسه بهار، آموزگار در لوگر، گفت: «ازدحام دانش آموزان بسیار استند چون از مکتب‌های مرکزی استند. ما این مشکل را درک می‌کنیم زیرا که در ولسوالی‌ها دانش‌آموزان برای رفتن به مکتب با مشکل ها روبه‌رو استند.»
بربنیاد آمارهای حکومت، ادامه نا امنی ها باعث شده اند تا در حدود سه میلیون کودک از رفتن به مکتب در افغانستان محروم بمانند.