Skip to main content
وروستي خبرونه
Thumbnail

واشنګټن ته د عبدالله او غني سفر

د ۲۰۱۵ زېږدیز کال په مارچ میاشت کې واشنګټن ته د ولسمشر اشرف غني او اجرائیه رییس عبدالله عبدالله همغږی شوی سفر داسې ښکاري چې یوه لویه بریا وه او ګواکي تر ډېره د افغانانو د موخو په لور ترسره شوی دی.

د امریکا د متحده ایالاتو له قربانیانو څخه د ملي یووالي حکومت د مشرتابه پرله‎پسې ستاینه د دې لامل شوه چې له هغوی څخه یو ښه هرکلی وشي په داسې حال کې چې پخوا ناخوښۍ شتون درلود.

د کانګرس په ګډې ناسته کې ویناوې، له حکومت سره هیله‎منې غونډې، خبري غونډې او د افغانستان د ګټو د پیاوړي کولو لپاره اړیکې چې په وروستیو کلونو کې لږې شوې وې.

د افغانستان د ملي یووالي حکومت مشرتابه له کېرې او کارتر او ولسمشر اوباما سره په اوږدو غونډو کې، د امریکا له حکومت سره یوه هوکړه ترلاسه کړه چې د هغو سرتېرو شمېر چې په افغانستان کې د روزنې، سلامشورې او ملاتړیز مأموریت لپاره دي د ۲۰۱۵ زېږدیز کال تر پایه ۹ زره او ۸۰۰ سرتېري پاتې کېږي. په داسې حال کې چې وړاندې له دې ټاکل شوې وه دغه سرتېري تر نیمه کموالی ومومي.

سربېره پر دې، ولسمشر اوباما په څرګنده توګه ټاکلې وه چې د سرتېرو لږ شمېر په سفارت کې ځای پر ځای شي او د خپل پېر تر پایه په ۲۰۱۶ زېږدیز کال کې افغانستان خوشې کړي.

افغانانو هڅه وکړه چې په ښکاره توګه پر دغې موضوع لانجه ونه‎کړي، خو د سرتېرو د چټکې او بشپړې وتنې څخه‎یې د ملاتړ اراده نه‎لرله. په هره پېښه کې، هغوی هڅه وکړه ترڅو د سرتېرو شتون وغځوي.

د ۲۰۱۶ زېږدیز کال څخه وروسته د شتون قضیه د بهرنیو کارپوهانو له‎لوري د بحث لاندې نیول شوې وه او له اوباما سره له کتنې وړاندې د دواړو خواوو د ملي امنیت شورا د رییسانو له‎خوا، استول شوي ول.

ښکاري چې غني له عبدالله سره بریالی شوی دی ترڅو د امریکا متحده ایالات له امنیتي ځواکونو سره خپلې مرستې د کابو ۲ نورو کلونو لپاره دوام ورکړي.
سربېره پر دې، هغوی د اقتصادي ملاتړ ژمنه هم ترلاسه کړه. یوه ۸۰۰ میلیون ډالري ژمنه چې د افغانستان د بیارغونې د مرستندویه صندوق له‎لوري به د دغه هېواد د بیارغونې لپاره ولګول شي.

د هغې نیمايي به د امریکا د ۲۰۱۴ زېږدیز کال په پخوانۍ بودیجه او پاتې نور یې د ۲۰۱۵ او ۲۰۱۶ زېږدیز کلونو په بودیجه کې، ځانګړي شي او بلخوا هم د افغانانو فولبرایت خپرونه به نیم نور ته هم وغځول شي.

غني واشنګټن ته د خپل سفر په ترڅ کې هم له وخت څخه کار واخیست او ماښام یې د نړیوال بانک، د پيسو نړیوال صندوق او د ملګرو ملتونو سازمان له مشرانو سره تېر کړ. دغه ګواکي له هغوی څخه د ملاتړ د دوام د اعلان لپاره د نړیوالې ټولنې له امله وو.

داسې ښکاري چې دغه کتنه بریالۍ وه او د ملي یووالي حکومت له دواړو مشرانو څخه په لوړه کچه له پروتکل او مېلمه پالنې سره هرکلی وشو.

افغان مشرانو په یوې غونډه کې چې د ډوډۍ له خوړو سره د امریکا د دفاع وزیر اشتون کارتر په کور کې په لاره اچول شوې وه شتون وموند؛ وروسته له هغې له هغوی څخه د امریکا د بهرنیو چارو وزیر، جان کېرې له‎خوا یوه رسمي ماښام ته د بهرنیو چارو په وزارت کې ښه راغلاست وشو او وروسته له هغې د دېوېد په کمپ کې یې چې هلته د یاد هېواد د خزانه‎دارۍ رییس هم راغلی وو یوه توده او مثبته ناسته درلوده.

کنګرې ته له ولسمشر غني څخه نه‎ اټکل شوې بیانیه یوه بریا ښکاره شوه. د هغه ویناوې چې په ځلونو د دواړو ګوندونو د استازو له لاس پړکولو او درېدو سره، پرې شوې. غني، په ځلونو د امریکا له متحده ایالاتو، د هغوی له سرتېرو، ډېپلوماتانو او مرسته کوونکو، او د نامتو جنرالانو او سفیرانو د نومونو له اخیستو سره مننه وکړه.

غني د افراط پالنې او داعش، د افغانستان-پاکستان په پولو کې د بهرنیو القاعدو او ترهګرو پر خطر له استناد سره وویل چې افغانستان به د ترهګرۍ په وړاندې جګړه کې ژمن وي او بریالی به شي چې ورته وهڅول شي.

غني په دغې وینا کې ژمنه وکړه چې افغانستان به په یوې راتلونکې لسیزه کې ځان بسیاتوب ته ورسېږي. هغه په کابینه کې د څلورو ښځو انتصاب ته په اشارې سره د ښځو د حقونو څخه په ملاتړ ټینګار وکړ.

داسې ښکارېده چې هغه له خپلو ویناوو سره د کنګرې زړه او ذهن په خپله ګټه کړ چې کېدای شي د کال یو له تودو پېښو څخه وي. همداراز غني په خصوصي توګه له غړو سره چلند وکړ چې د لازیات ملاتړ د جلبولو لامل شو. پرته له شکه کنګره به په ټوله‎ییزه توګه د افغانستان د موضوع‎ګانو او په افغانستان پورې اړوند غوښتنو په اړه، لاډېر زړه سوانده وي.

ولسمشر غني په یوې بیانیې کې د امریکا د متحده ایالاتو د سولې بنسټ ته اشاره وکړه چې جګړه په بنسټیزه توګه له طالبانو سره نه‎ده، خو د پاکستان او افغانستان تر منځ ده.

غني وویل چې پاکستان په دې وروستیو کې د "بریالیتوب ته لاس موندنې" په نوم مفهوم منلی دی.

هغه همداراز د اسلامي افراطۍ افراط پالنې خطر ته چې د داعش له‎خوا ګواښل کېږي اشاره وکړه.

غني دغه اندېښنه د افغانستان امنیت ته د امریکا د متحده ایالاتو د امنیتي مرستې د دوام لپاره، وکاروله، هغه د انتقالي عدالت په اړه د یوې پوښتنې په ځواب کې وویلې: افغانستان نه‎شي کولای راتلونکې د تېر وخت لپاره قرباني کړي.

عبدالله په بروکېنګز بنسټ کې په یوې بېلې غونډې کې له طالبانو سره د سولې په بحث کې پر ستونزو ټینګار وکړ، د سولې بحث هغه ډله چې په خپله په څو برخو وېشل شوې او د هغه کس له‎خوا یې مشري کېږي چې کلونه کېږي نه‎دی لیدل شوی.

د ملي یووالي حکومت له ناڅرګندو طالبانو سره اړیکې لرلي، خو خبرې اترې یې نه‎دي لرلي. عبدالله زیاته کړه چې افغانې ښځې به د سولې په بهیر کې شاملې وي او د هېڅ ډول هوکړه‎لیک په بدل کې به ونه‎پلورل شي.

دې پوښتنې ته په ځواب کې چې افغانستان د خپلې ساتنې لپاره کوم څیزونو ته اړتیا لري، عبدالله د امنیتي ځواکونو زړورو کړنو ته په اشارې سره هوايي ملاتړ، د ټپيانو لېږدونه، لېږد او استخباراتو ته اشاره وکړه. تر ټولو اړینه دا چې افغان ځواکونه باید د دې وړتیا ترلاسه کړي ترڅو ډېر ژر دغه مهارتونه زده کړي.

دواړو مشرانو په ځلونو څرګنده کړه چې هغوی یوه ډله دي، هغوی د ملي یووالي حکومت په کړنو کې نیمګړتیا او د هغوی تر منځ د اختلافاتو او توپیرونو دوام ومنه، خو څرګنده‎یې کړه چې هغوی د پرمختګ په لور د هېواد په وړلو کې وړ او ژمن دي. سره له دې، ډېری اندېښنې پاتې کېږي.

د سپینې ماڼۍ په مطبوعاتي کنفرانس کې له اوباما څخه وپوښتل شو چې څه وخت به پوه شي چې افغانستان خوشې کوئ.

نیویارک ټایمز، له ولسمشر غني سره له یوې غونډې وروسته اشاره وکړه چې استدلال قانع کوونکی وو خو د وتلو د سرعت د کموالي لپاره د اوباما پرېکړه "باید په نامحدوده توګه په افغانستان کې د سرتېرو د ساتلو لپاره پلمه نه‎وي".

څو ځانګړنې له هغې ډلې نسبتاً رسنیز پوښښ ښيي چې د آمریکا د جغرافیايي سیاسي د فکر په ډول کې د افغانستان ارزښت په ټیټې او هڅکې کې لاندې پاتې شوی دی. سره له دې دغه بیاکتنه ښيي چې افغانستان لاتر اوسه هم د امریکايي سیاستوالو لپاره یوه رېښتینې اندېښنه ده.

د غني او عبدالله له همغږۍ څخه د یوه ثابت انځور طرحې، د افغانستان د مشرتابه په اړه د منفي انځور په بدلېدو بدل شوی دی. د آمریکا په یوه توند سیاسي چاپېريال کې، د افغانستان مشران له لږو نیوکو سره مخ شوي دي. د هغوی سفر به د راتلونکو کلونو د همکاریو د ودې لپاره لاره هواره کړي.

واشنګټن ته د عبدالله او غني سفر

د ۲۰۱۵ زېږدیز کال په مارچ میاشت کې واشنګټن ته د ولسمشر اشرف غني او اجرائیه رییس عبدالله عبدالله هم

Thumbnail

د ۲۰۱۵ زېږدیز کال په مارچ میاشت کې واشنګټن ته د ولسمشر اشرف غني او اجرائیه رییس عبدالله عبدالله همغږی شوی سفر داسې ښکاري چې یوه لویه بریا وه او ګواکي تر ډېره د افغانانو د موخو په لور ترسره شوی دی.

د امریکا د متحده ایالاتو له قربانیانو څخه د ملي یووالي حکومت د مشرتابه پرله‎پسې ستاینه د دې لامل شوه چې له هغوی څخه یو ښه هرکلی وشي په داسې حال کې چې پخوا ناخوښۍ شتون درلود.

د کانګرس په ګډې ناسته کې ویناوې، له حکومت سره هیله‎منې غونډې، خبري غونډې او د افغانستان د ګټو د پیاوړي کولو لپاره اړیکې چې په وروستیو کلونو کې لږې شوې وې.

د افغانستان د ملي یووالي حکومت مشرتابه له کېرې او کارتر او ولسمشر اوباما سره په اوږدو غونډو کې، د امریکا له حکومت سره یوه هوکړه ترلاسه کړه چې د هغو سرتېرو شمېر چې په افغانستان کې د روزنې، سلامشورې او ملاتړیز مأموریت لپاره دي د ۲۰۱۵ زېږدیز کال تر پایه ۹ زره او ۸۰۰ سرتېري پاتې کېږي. په داسې حال کې چې وړاندې له دې ټاکل شوې وه دغه سرتېري تر نیمه کموالی ومومي.

سربېره پر دې، ولسمشر اوباما په څرګنده توګه ټاکلې وه چې د سرتېرو لږ شمېر په سفارت کې ځای پر ځای شي او د خپل پېر تر پایه په ۲۰۱۶ زېږدیز کال کې افغانستان خوشې کړي.

افغانانو هڅه وکړه چې په ښکاره توګه پر دغې موضوع لانجه ونه‎کړي، خو د سرتېرو د چټکې او بشپړې وتنې څخه‎یې د ملاتړ اراده نه‎لرله. په هره پېښه کې، هغوی هڅه وکړه ترڅو د سرتېرو شتون وغځوي.

د ۲۰۱۶ زېږدیز کال څخه وروسته د شتون قضیه د بهرنیو کارپوهانو له‎لوري د بحث لاندې نیول شوې وه او له اوباما سره له کتنې وړاندې د دواړو خواوو د ملي امنیت شورا د رییسانو له‎خوا، استول شوي ول.

ښکاري چې غني له عبدالله سره بریالی شوی دی ترڅو د امریکا متحده ایالات له امنیتي ځواکونو سره خپلې مرستې د کابو ۲ نورو کلونو لپاره دوام ورکړي.
سربېره پر دې، هغوی د اقتصادي ملاتړ ژمنه هم ترلاسه کړه. یوه ۸۰۰ میلیون ډالري ژمنه چې د افغانستان د بیارغونې د مرستندویه صندوق له‎لوري به د دغه هېواد د بیارغونې لپاره ولګول شي.

د هغې نیمايي به د امریکا د ۲۰۱۴ زېږدیز کال په پخوانۍ بودیجه او پاتې نور یې د ۲۰۱۵ او ۲۰۱۶ زېږدیز کلونو په بودیجه کې، ځانګړي شي او بلخوا هم د افغانانو فولبرایت خپرونه به نیم نور ته هم وغځول شي.

غني واشنګټن ته د خپل سفر په ترڅ کې هم له وخت څخه کار واخیست او ماښام یې د نړیوال بانک، د پيسو نړیوال صندوق او د ملګرو ملتونو سازمان له مشرانو سره تېر کړ. دغه ګواکي له هغوی څخه د ملاتړ د دوام د اعلان لپاره د نړیوالې ټولنې له امله وو.

داسې ښکاري چې دغه کتنه بریالۍ وه او د ملي یووالي حکومت له دواړو مشرانو څخه په لوړه کچه له پروتکل او مېلمه پالنې سره هرکلی وشو.

افغان مشرانو په یوې غونډه کې چې د ډوډۍ له خوړو سره د امریکا د دفاع وزیر اشتون کارتر په کور کې په لاره اچول شوې وه شتون وموند؛ وروسته له هغې له هغوی څخه د امریکا د بهرنیو چارو وزیر، جان کېرې له‎خوا یوه رسمي ماښام ته د بهرنیو چارو په وزارت کې ښه راغلاست وشو او وروسته له هغې د دېوېد په کمپ کې یې چې هلته د یاد هېواد د خزانه‎دارۍ رییس هم راغلی وو یوه توده او مثبته ناسته درلوده.

کنګرې ته له ولسمشر غني څخه نه‎ اټکل شوې بیانیه یوه بریا ښکاره شوه. د هغه ویناوې چې په ځلونو د دواړو ګوندونو د استازو له لاس پړکولو او درېدو سره، پرې شوې. غني، په ځلونو د امریکا له متحده ایالاتو، د هغوی له سرتېرو، ډېپلوماتانو او مرسته کوونکو، او د نامتو جنرالانو او سفیرانو د نومونو له اخیستو سره مننه وکړه.

غني د افراط پالنې او داعش، د افغانستان-پاکستان په پولو کې د بهرنیو القاعدو او ترهګرو پر خطر له استناد سره وویل چې افغانستان به د ترهګرۍ په وړاندې جګړه کې ژمن وي او بریالی به شي چې ورته وهڅول شي.

غني په دغې وینا کې ژمنه وکړه چې افغانستان به په یوې راتلونکې لسیزه کې ځان بسیاتوب ته ورسېږي. هغه په کابینه کې د څلورو ښځو انتصاب ته په اشارې سره د ښځو د حقونو څخه په ملاتړ ټینګار وکړ.

داسې ښکارېده چې هغه له خپلو ویناوو سره د کنګرې زړه او ذهن په خپله ګټه کړ چې کېدای شي د کال یو له تودو پېښو څخه وي. همداراز غني په خصوصي توګه له غړو سره چلند وکړ چې د لازیات ملاتړ د جلبولو لامل شو. پرته له شکه کنګره به په ټوله‎ییزه توګه د افغانستان د موضوع‎ګانو او په افغانستان پورې اړوند غوښتنو په اړه، لاډېر زړه سوانده وي.

ولسمشر غني په یوې بیانیې کې د امریکا د متحده ایالاتو د سولې بنسټ ته اشاره وکړه چې جګړه په بنسټیزه توګه له طالبانو سره نه‎ده، خو د پاکستان او افغانستان تر منځ ده.

غني وویل چې پاکستان په دې وروستیو کې د "بریالیتوب ته لاس موندنې" په نوم مفهوم منلی دی.

هغه همداراز د اسلامي افراطۍ افراط پالنې خطر ته چې د داعش له‎خوا ګواښل کېږي اشاره وکړه.

غني دغه اندېښنه د افغانستان امنیت ته د امریکا د متحده ایالاتو د امنیتي مرستې د دوام لپاره، وکاروله، هغه د انتقالي عدالت په اړه د یوې پوښتنې په ځواب کې وویلې: افغانستان نه‎شي کولای راتلونکې د تېر وخت لپاره قرباني کړي.

عبدالله په بروکېنګز بنسټ کې په یوې بېلې غونډې کې له طالبانو سره د سولې په بحث کې پر ستونزو ټینګار وکړ، د سولې بحث هغه ډله چې په خپله په څو برخو وېشل شوې او د هغه کس له‎خوا یې مشري کېږي چې کلونه کېږي نه‎دی لیدل شوی.

د ملي یووالي حکومت له ناڅرګندو طالبانو سره اړیکې لرلي، خو خبرې اترې یې نه‎دي لرلي. عبدالله زیاته کړه چې افغانې ښځې به د سولې په بهیر کې شاملې وي او د هېڅ ډول هوکړه‎لیک په بدل کې به ونه‎پلورل شي.

دې پوښتنې ته په ځواب کې چې افغانستان د خپلې ساتنې لپاره کوم څیزونو ته اړتیا لري، عبدالله د امنیتي ځواکونو زړورو کړنو ته په اشارې سره هوايي ملاتړ، د ټپيانو لېږدونه، لېږد او استخباراتو ته اشاره وکړه. تر ټولو اړینه دا چې افغان ځواکونه باید د دې وړتیا ترلاسه کړي ترڅو ډېر ژر دغه مهارتونه زده کړي.

دواړو مشرانو په ځلونو څرګنده کړه چې هغوی یوه ډله دي، هغوی د ملي یووالي حکومت په کړنو کې نیمګړتیا او د هغوی تر منځ د اختلافاتو او توپیرونو دوام ومنه، خو څرګنده‎یې کړه چې هغوی د پرمختګ په لور د هېواد په وړلو کې وړ او ژمن دي. سره له دې، ډېری اندېښنې پاتې کېږي.

د سپینې ماڼۍ په مطبوعاتي کنفرانس کې له اوباما څخه وپوښتل شو چې څه وخت به پوه شي چې افغانستان خوشې کوئ.

نیویارک ټایمز، له ولسمشر غني سره له یوې غونډې وروسته اشاره وکړه چې استدلال قانع کوونکی وو خو د وتلو د سرعت د کموالي لپاره د اوباما پرېکړه "باید په نامحدوده توګه په افغانستان کې د سرتېرو د ساتلو لپاره پلمه نه‎وي".

څو ځانګړنې له هغې ډلې نسبتاً رسنیز پوښښ ښيي چې د آمریکا د جغرافیايي سیاسي د فکر په ډول کې د افغانستان ارزښت په ټیټې او هڅکې کې لاندې پاتې شوی دی. سره له دې دغه بیاکتنه ښيي چې افغانستان لاتر اوسه هم د امریکايي سیاستوالو لپاره یوه رېښتینې اندېښنه ده.

د غني او عبدالله له همغږۍ څخه د یوه ثابت انځور طرحې، د افغانستان د مشرتابه په اړه د منفي انځور په بدلېدو بدل شوی دی. د آمریکا په یوه توند سیاسي چاپېريال کې، د افغانستان مشران له لږو نیوکو سره مخ شوي دي. د هغوی سفر به د راتلونکو کلونو د همکاریو د ودې لپاره لاره هواره کړي.

شریک یي کړئ

په دې اړه مو اندونه