امروز(جمعه، ۳۰سنبله) و بیست و یکم ماه سپتامبر، برابر است با روز جهانی صلح؛ افغانستان که از چهل سال میشود درگیر جنگها است، هنوز هم چشم انداز صلح در این کشور ناروشن است.
به رغم تلاشها برای صلح در افغانستان، تاکنون اما این مهم تحقق نیافته است و در نبردها میان طالبان و نیروهای دولتی روزانه دهها تن کشته و زخمی میشوند.
شماری از باشندهگان شهر کابل، میگویند که این جنگها آنان را خسته کرده اند و دیگر نمیخواهند افغانستان را اینگونه ببینند. آنان از طرفهای درگیر جنگ میخواهند که صلح کنند و خواستهای شان را از راه گفتوگو حل کنند.
این در حالی است که طالبان به عنوان یک طرف جنگ در افغانستان، تاکنون حاضر نیست با حکومت وحدت ملی روی میز گفتوگو بنشینند، برعکس آنان میخواهند که به گونۀ مستقیم با ایالات متحده گفتوگو کنند – درخواستی که ایالات متحده آن را همواره رد کرده است.
در راستای کشاندن طالبان به میز گفتوگو با حکومت افغانستان، تنها امسال دو نشست بزرگ در درون و سه نشست دیگر در کشورهای از بیکستان، اندونیزیا وعربستان سعودی برگزار شدند و برای نخستین بار نمایندهگان حکومت امریکا با نمایندهگان طالبان در قطر دیدار کردند، اما نشانۀ برجستۀ از آغاز گفت وگوهای رسمی با طالبان دیده نمیشود.
در ماه فبرروی سال جاری میلادی، دومین نشست «روند کابل» برگزار شد، در ماه مارچ نشست علمای کشورهای اسلامی در اندونیزیا راه اندازی شد، در همین ماه یک نشست دیگر در تاشکند برگزار شد، در ماه جون، نشست عالمان دین در کابل دایر شد که در آن بیش از دوهزار عالم دین شرک کرده بودند، در ماه جولای نشست عالمان جهان اسلام در عربستان سعودی برگزار شد و نشست دوجانبۀ معاون وزارت خارجۀ امریکا با طالبان در ماۀ جولای در قطر راه اندازی شد.
اما با این همه تلاشها اکنون پرسش این است که چرا تا کنون صلح در افغانستان برقرار نشده است؟
قاضی امین وقات، عضو شورای عالی صلح در این باره میگوید: «خواستهایی که طالبان آن را تعبیر نمیکنند، در تبلغات محسوس نیست، اما از روان آنها و استراتیژی آنها حس میشود که آنها اعادۀ امارت خود را میخواهند.»
امید میثم، معاون سخنگوی ریاست اجراییه نیز میافزاید: «ما تلاش میکنیم از راه سیاسی به نتیجه برسیم اما جنگ ما از سر ناگزیری است.»
در همین حال، امرالله صالح، رییس پیشین امنیت ملی و صلاح الدین ربانی سرپرست وزارت امورخارجه میگویند تا زمانیکه ریشههای هراس افگنی خشکانیده نشوند، صلح در افغانستان محقق نخواهد شد.
آقای صالح گفت: «ما از روزنۀ صلح دورتر به این خاطر شدیم که بنا بر سیاست های غلط دولت افغانستان دشمن مشروعیت پیدا کرد.»
ربانی نیز افزود: «صلح بدون خشکاندن ریشههای جنگ در بیرون از مرزها میسر نیست.»
اما، نظر محمد مطمین، آگاه مسایل سیاسی دلیل دیگری برای عدم موفقیت روند صلح در افغانستان دارد: «مانع بزرگ در روند صلح حکومت است چون طالبان از دید حکومت اجازه ندارن در نشست های بین المللی شرکت کنند.»
پیری مایدون، سفیر اتحادیۀ اروپا در کابل از نشانههای امیدوارکنندۀ رسیدن به صلح در افغانستان سخن میزند: «چهل سال گذشته بسیاری از افغانها به ویژه زنان و کودکان قربانیان جنگ کنونی بودند، این جنگ باید متوقف شود. اما اگر انکشافهای اخیر را بررسی کنیم، برخی از دلایل را برای امید برای صلح پیدا کرده میتوانیم؛ از جمله دومین نشست کابل و همچنان (آتشبس) عید فطر از نشانههای این امید است.»
با این همه، اکنون امیدها به دومین دور گفت وگوهای طالبان با امریکا و نیز نشست مسکو در بارۀ صلح افغانستان که انتظار میرود به زودیها انجام شوند، دوخته شده اند.