از کنیسهها و یا عبادتگاههای بازمانده از یهودیان در ولایت هرات، اکنون همچون مکتب و مسجد کار گرفته میشود.
در هرات، چهار کنیسه با قدمت بیشتر از سه صد سال وجود دارند. یکی از این کنیسهها در شهر قدیم هرات قرار دارد و از آن همچون مکتب کار گرفته میشود.
این کنیسه بیش سه صدسال قدمت دارد و به زمانی بر میگردد که یهودیان از سرزمین فارس به هرات مهاجرت کردند و در اینجا مسکن گرفتند و برای شان عبادت گاههایی ساختند. یهودیان، هر شنبه برای عبادت به این کنیسه میآمدند.
جمعه خان، سالهاست مسؤولیت نگهداری کنیسههای شهر قدیم هرات را دارد. او از زمانی یاد میکند که باشندهگان شهر قدیم هرات، با آیینهای گوناگون کنار یگدیگر زندهگی مسالمت آمیزی داشتند: «در گوشهیی در اینجا، کوچهیی داشتند به نام کوچۀ مرغ فروشی؛ آنها مرغ داشتند و دهقانهایی داشتند و همینطور زندهگی میکردند. در حدود دوصد خانواده از یهودیان اینجا زندهگی میکردند و شغل آنان تجارت بود.»
یکی از چهار کنیسۀ برجا مانده از یهودیان در هرات، کاملأ ویران شدهاست و از کنیسههای دیگر همچون مکتب و مسجد کار گرفته میشود.
باستان شناسان، میگویند که این کنیسهها باید مرمت شوند.
صدیق میر، باستان شناس گفت: «در این کنیسهها، معمولآ یهودیان عبادت میکردند؛ یکی از این کنسیهها به نام شماویل بود که اکنون به مکتب هریوا مبدل شدهاست.»
شاهین مردان، آگاۀ فرهنگی نیز افزود: «شهر قدیم هرات نیاز به مرمت و بازسازی دارد. به ویژه کنیسهها که نشانههای یک حوزۀ تمدنی ایدیولوژیک است که یهودیان بهجا ماندهاند، نیاز به مرمت دارند.»
با آنکه هیچ آمار دقیقی دربارۀ یهودیان در دست نیست، اما گفته میشود که در گذشته نزدیک به صد خانوادۀ یهودی در هرات زندهگی میکرند که پس از ایجاد اسرائیل از هرات رخت بستند و به آن کشور رفتند.