از میان هژده نامزده انتخابات ریاست جمهوری سال آینده، چهار نامزد با شعار تغییر نظام سیاسی وارد کارزارهای انتخابات شده‌اند.
ایجاد کرسی نخست وزیری، معاونیت سوم رییس جمهور و به میان آوردن نظام فدرال از شعارهای استند که این چهار نامزد انتخابات نودوهشت سر می‌دهند.
نامزدانی که با شعار تغییر نظام وارد پیکارهای انتخاباتی شده‌اند:
عبدالله عبدالله: آقای با شعار تعدیل قانونی اساسی و به میان آوردن نظام صدراتی به میدان آمده است.
محمد حنیف اتمر: وی افزون بر ایجاد کرسی نخست وزیری، ایجاد معاونیت سوم را نیز در برنامه دارد و این همه را اصلاح نظام ریاستی کنونی می‌داند.
احمد ولی مسعود: آقای مسعود که رییس دسته انتخاباتی وفاق ملی می‌باشد، بر ایجاد نظام صدارتی تاکید می‌ورزد.
عبدالطیف پدرام: آقای پدرام وعده داده است که در صورت پیروزی نظام کنونی را به نظام فدرالی تغییر خواهد داد.
جعفر مهدوی، آگاه امور سیاسی، گفت: «اگر ما نام این ساختار سیاسی را نادیده بگیریم و تنها صلاحیت‌هایش را در نظر بگیریم، در واقع ما در افغانستان رییس جمهور نداریم، یک سلطان داریم و یک پادشاه داریم و این مطلوب مردم افغانستان نیست، یقینآ شعارهای نامزدان ریاست جمهوری هم متاثر از مطالبات مردم است.»
اما چرا در این انتخابات بحث تغییر نظام داغ‌تر شده است؟
حمیدالله فاروقی، استاد دانشگاه، گفت: «متاسفانه شکننده‌گی‌های جامعه افغانستان امروز دارد، دست اندازی‌های که از بیرون در این جامعه صورت گرفته و چالش‌های را که ما داریم ما به یک نظام متمرکز و یک نظام که مبتنی بر هدایت قانون اساسی افغانستان است نیاز داریم.»
چهارده نامزد دیگر انتخابات ریاست جمهوری بر ادامه نظام کنونی با حذف ریاست اجراییه تاکید می‌ورزند، اما رییس جمهور غنی، محمد یوسف غضنفر را نیز از تصمیم گیرنده‌گان حکومتش می‌داند. گمان می‌رود که حکومت آینده اشرف غنی معاونیت سوم نیز داشته باشد.
در این میان حکیم تورسن، نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری، علت پشتیبانی‌اش را از نظام ریاستی کنونی چنین می‌گوید.
آقای تورسن گفت: «برای تطبیق این نظام افراد و اشخاص کار است که دلش برای کشورش و مردم بسوزد هیچ مشکلاتی را من در سیستم ندیده‌ام و نمی‌بینم.»
با این همه کمیسیون مستقل انتخابات بررسی سندهای نامزدان انتخابات ریاست جمهوری را آغاز کرده است و با اعلام فهرست نخستین روشن خواهد شد که چی کسانی وارد میدان رقابت اصلی خواهند شد.