از سال هزار و سه صد و نود و دو به اینسو با آنکه حجم بازرگانی کشور نزدیک به پنجاه درصد اُفت کرده است، اما حجم بازرگانی با شماری از کشورها به ویژه با ایران به گونه چشم گیری افزایش یافته است.
اتاق تجارت و صنایع میگوید که ایران در داد و ستدهای بازرگانی با افغانستان، از پاکستان که پیش از این بزرگترین شریک بازرگانی افغانستان بود، پیشی گرفته است.
بربنیاد آمارهای داده شده از سوی این نهاد، نزدیک به ۲۵ درصد از داد و ستدهای بازرگانی کشور با ایران انجام میشود.
بربنیاد آمارهای وزارت تجارت و صنایع و نیز بر بنیاد آمارهای اتاق تجارت و صنایع، ارزش بازرگانی کشور با تمامی کشورها سالانه به هشت میلیارد دالر میرسد که از این میان ارزش داد و ستدهای بازرگانی افغانستان با ایران نزدیک به دو میلیارد دالر است.
مسافر قوقندی، سخنگوی وزارت تجارت و صنایع، گفت: «از سال هزار و سه صد و نود و دو تا کنون حجم مبادلات بازرگانی ما با ایران رو به افزایش بوده است.»
خانجان الکوزی، معاون اتاق تجارت و صنایع، گفت: «سیاستهای غلط دولت پاکستان که همیشه روابط اقتصادی را از مسایل سیاسی متأثر میسازند، هرچند ایران هم گهگاهی چنین مشکل را ایجاد میکند، اما پاکستان به همین علت بازار افغانستان را از دست میدهد و تقریبا از دست داده است.»
از سوی دیگر آگاهان امور اقتصادی با انتقاد از سیاستهای اقتصادی حکومت، میگویند که سهم افغانستان در بازرگانی با کشورها تنها به واردات خلاصه میشود.
آذرخش حافظی، آگاه امور اقتصادی، گفت: «در هر صورت ما یک کشور وارد کننده محض هستیم با ۹۵ درصد کسر بیلانس بازرگانی. بر ما چه فرقی میکند که کالاها را از چه کسی وارد میکنیم. با چنین وضع ما شریک بازرگانی گفته نمیشویم، ما شریک بازرگانی نیستیم ما فقط بازار این کشورها هستیم.»
مواد ساختمانی، مواد خام، فرش و مواد غذایی از کالاهای عمده وارداتی افغانستان از ایران هستند، اما اتاق تجارت و صنایع میگوید که در کنار اینها نمک، نفت و گاز نیز از کالاهایی اند که سالانه به پیمانه بزرگ به گونه قاچاق از ایران وارد میشوند.
بر بنیاد آمارها این نهاد ارزش سالانه کالاهای قاچاقییی که از ایران به کشور میآیند نزدیک به یک میلیارد دالر است.