بیست و چهار ساعت پس از حملۀ مرگبار بر قول اردوی شاهین در ولسوالی دهدادی ولایت بلخ حکومت هنوز هم رسانههای داخلی و بینالمللی را در انتظار معلومات و اطلاعات تازه در بارۀ تلفات این رویداد نگهداشته است.
برخی از رسانهها و منابع این تلفات را ۱۳۵ تن گفتند، برخیها گفتند که در این رویداد ۱۸۰ تن جان باخته اند، اما برخیها هم گفتند که در این رویداد صدها تن جان باخته اند.
ساعاتی پس از این حمله، حکومت اعلام کرد که در این رویداد هشت تن جان باختند و پس از آن تلفات را ۱۱ کشته عنوان کردند. صبح روز شنبه، وزارت دفاع در یک خبرنامه گفت که نزدیک به ۱۰۰ تن در این رویداد کشته و زخمی شده اند. اما در این باره وضاحت نداد.
حال با این وضعیت، دیده میشود که حکومت به تعهدی که در بارۀ آزادی رسانهها و دسترسی به اطلاعات کرده بود پابند بوده است یا نه. دادن اطلاعات در این گونه مواقع می تواند احترام و ارج گذاشتن به قربانیان باشد. جواب ندادن و خاموش ماندن در این گونه موارد چیزی نیست جز سانسور کردن اطلاعات.
این کار باعث شد تا بسیاری از دستاندارکاران رسانهها و خبرنگاران در فضای مجازی از حکومت به شدت انتقاد کنند.
یکی از کاربران توئیتر در صفحۀ خود نوشت: «ارتش ملی در بارۀ تلفات نیروهایش در حملۀ طالبان دروغ میگوید. شمار اصلی تلفات حمله بر پایگاه ارتش بیش از ۱۰۰ تن است.»
خبرنگار دیگر این رویداد را قتل عام خواهند و گفت که حکومت نمیخواهد رقم دقیق تلفات را به مردم بیان کند.
اگر این گونه است، پس جواب رییس جمهور اشرف غنی و رییس اجراییه عبدالله عبدالله به تعهد شان در بارۀ آزادی رسانهها چیست؟
این یک روند نو است و ماهها است که ادامه دارد. هرچند، این روند از زمان پرتاب مادر بم ها از سوی امریکا در ننگرهار آغاز شد اما این کار در آینده هم قابل پیشبینی است.
روز جمعه، کریم امینی، خبرنگار طلوعنیوز توانست خودش را به نزدیکترین فاصلۀ ممکن محل حملۀ مادر بمها در ننگرهار برساند. او در فاصلۀ ۳۰۰ متری پرتاب این بم رفت.
مورد دیگر از این گونه دو هفته پیش زمانی رُخ داد که رییس جمهور غنی یک خبرنگار طلوعنیوز را از پرسیدن پرسش واداشت.
این کار رییس جمهور از سوی جامعۀ خبرنگاری در افغانستان نکوهش شد و این کار یک عمل غیر معیاری و خفه کردن آزادی بیان در کشور خوانده شد.
پس از این کار، دفتر رسانههای ریاست جمهوری با فرستادن یک خبرنامه گفت که حکومت افغانستان متعهد است که از آزادی بیان در کشور پشتیبانی کند.
در این خبرنامه، با استفاده از این فرصت، از دستاوردهای حکومت در بخش آزادی بیان نیز یاد آوری شد. اما، کار حکومت در نرساندن اطلاعات حملۀ روز جمعه بر پایگاه ارتش، پیام دیگری را بیان میکند.
این کار حکومت پس از سوی خبرنگاران کشور زیر پرسش قرار گرفت.
سمیع مهدی، یک خبرنگار ارشد، گفت: « اگر حکومت مایل نیست که در بارۀ شمار سربازان کشته شده در حملۀ روز جمعه معلومات دقیق ارایه کند، پس دیگر چه چیزی را میخواهد کتمان کند؟ در حالی که ما همه میدانیم که تلفات حمله بر پایگاه ارتش به بیش از ۱۰۰ تن رسیده است.»
او افزود: «در بارۀ دسترسی به اطلاعات فرمان صادر شد و قانون آن نیز نافذ است، اما در واقع ما به معلومات اساسی در بارۀ این گونه رویدادها مانند حمله بر شفاخانۀ نظامی و نیز رویداد روز جمعه دسترسی نداریم.»
پرویز شمال، خبرنگار دیگر، گفت که تغییر بزرگی در دسترسی اطلاعات دیده شده است و همچنان نهادهای حکومت معلومات بسیاری را روزانه میفرستند اما این معلومات انتخابی و عمومی استند اما جزئیاتی در آن داده نمیشود.
او گفت که زمانی که رسانهها خواهان معلومات دقیق میشوند، با خاموشی نهادهای حکومت روبهرو میشوند.
او افزود: «تمام درها بسته اند. هیچکسی جواب نمیدهد. حکومت از ما چشم پوشی میکند.»
او همچنان گفت: «حکومت در ارایۀ تبلیغات خودش مهارت خوب دارد اما در ارایۀ خبرهای واقعی چندان خوب نیست.»
کار کردن در افغانستان برای خبرنگاران یک کار ساده نیست؛ به ویژه در وضعیتی که با تهدید گروههای هراس افگن روبهرو استند.
گزارشها در بارۀ هرگونه رویداد و یا حمله از کشورهای گوناگون جهان به دیگر بخشهای جهان میرسند. تفاوت در این جاست که در بسیاری از مواقع، این گزارشها و اطلاعات به اسرع وقت و به گونۀ مسلکی از سوی حکومت مربوطه ارایه میشوند.
هیچ حکومت اروپایی تلاش نمیکند معلومات در بارۀ تلفات برخاسته از یک رویداد هراس افگنی راکتمان کند. این کار حتا در کشورهای جنگ زدۀ شرق میانه و کشورهای افریقای جنوبی رُخ نمیدهد.
پس چه چیزی افغانستان را از این کشورها متفاوت میسازد؟ بدون شک، حکومت باید به رسانهها، مردم، سربازان و جان باخته احترام کند.
این چیزی است که از هر حکومتی خواسته میشود.