مجتمع جامعۀ مدنی و شماری از آگاهان مناظره میان پنج نامزد ریاست جمهوری را یک گام اثر گذار در کار نهادینه شدن مردم سالاری در کشور عنوان کرده اند. شماری از آگاهان گفته اند پخش مناظرۀ نامزدان ریاست جمهوری یک انقلاب فکری برای تمام مردم افغانستان به میان آوره است.
درهمین حال، مجتمع جامعه مدنی از نامزدان ریاست جمهوری می خواهد تا کُلی گویی ها را کنار بزنند و بیشتر به نیازمندی‌های مردم توجه کنند.
تلویزیون‌های طلوع، شبکۀ جهانی طلوع نیوز و لمر شب چهارشنبه شب مناظرۀ را با پنج نامزد ریاست جمهوری در انتخابات سال آینده برگزار کرد.
در مناظرۀ که پخش گردید، داکتر عبدالله عبدالله، اشرف غنی احمد زی، زلمی رسول، عبدالرحیم وردک و عبدالقیوم کرزی نامزدان ریاست جمهور طرح‌ها و برنامه‌های شان را روی چگونگی تأمین امنیت و سیاست داخلی بر مردم بیان کردند.
گفتگو‌های صلح، مبارزه با فساد اداری، تقویت نیروهای امنیتی افغان، گسترش سرمایه گذاری ازبرنامه‌های مشابه این نامزدان هستند.
نامزد ریاست جمهوری زلمی رسول گفت:« پیمان امنیتی جزء یک پیمان استراتیژیک است که پیشترامضاء شده، از شورای ملی افغانستان تأئید شده و توسط لوی جرگۀ مشورتی هم تأئید شده. ما امیدوار هستیم که پیمان را امضاء بکنیم و امید ما این است که امضای قرارداد امنیتی سبب شود که یک صلح پایدار در افغانستان به میان بیاید.»
در میان این پنج نامزد ریاست جمهوری، تنها داکتر عبدالله عبدالله خواستارتغییر ساختار نظام سیاسی به نظام پارلمانی شد.
نامزد ریاست جمهوری عبدالله عبدالله گفت:« نوع سیستم سیاسی که در برنامه‌های سیاسی مان است، تغییر ساختار سیاسی، البته بر اساس قانون اساسی، یک سیستم صدارتی، پارلمانی و تقویه نقش احزاب است که این ها می تواند کمک کند برای پاسخگو بودن حکومت و برای مشارکت ملی.»
قیوم کرزی و زلمی رسول و رحیم وردک بر ادامۀ نظام ریاستی تاکید کردند، اما اشرف غنی احمد زی گفته است که پس از چهار سال برای تغیرنظام لویه جرگه را فرا می خواند.
اقای اشرف غنی احمد زی بر حمایت از سرمایه گذاری ها تاکید می ورزد
نامزد ریاست جمهوری اشرف غنی احمدزی گفت:« مردم باید صاحب دولت باشند نه دولت صاحب مردم، بنأ، ما می خواهیم برویم از مناظره به اقدامات عملی. اول، ما طرف دار این هستیم و تعهد می کنیم که ۴۰٪ بودجۀ ملی را به سطوح پایین انتقال می دهیم.»
قیوم کرزی به سپردن کار به اهل کار تاکید می ورزد.
نامزد ریاست جمهوری قیوم کرزی گفت:« در چوکات برنامۀ ما این است که ضوابط باید بر روابط محکم شود، حکومت و جامعۀ افغانستان هیچ چاره ندارد به جز آوردن تجربه و مسلک به دولت.»
و رحیم وردک به تقویت نیروهای امنیتی و غیر اساسی بودن اردو تاکید می ورزد.
نامزد ریاست جمهوری عبدالرحیم وردک گفت:« من به این عقیده هستم که افغانستان که دارای یک قوای امنیتی نیرومند باشه نه تنها امنیت داخلی را تامین می کند بلکه برای صلح و ثبات در منطقه هم مومد واقع خواهد شد.»
برخی از آگاهان سیاسی، این مناظرۀ نامزدان را گام مثبتی در تمثیل دیموکراسی در کشور می دانند و از آن استقبال می کنند.
مجتمع جامعه مدنی برنامه های این نامزدان را چنین تحلیل می کند.
رییس مجتمع جامعه مدنی، عزیز الله رفیعی گفته است که :« برنامه ها خیلی کلی بودند، یعنی که چند برنامه بسیار مشخص کلی یعنی بحث امنیت ولی بدون هیچ نوع پیش زمینه و پس زمینه در ارتباط را امنیت مطرح شد. بحث توسعۀ افغانستان بدون امکانات و یا بررسی امکانات افغانستان مطرح شد.»
این نُخستین مناظره میان پنج نامزدان ریاست جمهوری انتخابات سال هزارو سه صدو نود سه هجری خورشیدی است.
در این دوماه که پیکر های انتخاباتی ادامه خواهند یافت ، انتظار می رود شش نامزد دیگر ریاست جمهوری نیز در چنین مناظره یی برنامه‌های شان را به مردم روشن سازند.
مناظرۀ نامزدان ریاست جمهوری را از تلویزیون های طلوع، شبکه جهانی طلوع نیوز و لمر بسیاری از مردمان کشور به تماشا گرفتند.
گزارشگر طلوع نیوز به گوشه های از شهر سر زده است واز نزدیک دیده است که پایتخت نشینان این مناظره را جدا از خانه‌ها حتا در رستورانت ها ودوکان‌ها و در هر گوشۀ شهر تماشا کردند وبه گفته‌های نامزدان گوش دادند.
عبدالله باشندۀ کابل گفته است:« ما انتظار داشتیم که نامزدان موقف شان را مشخصآ در برابر طالبان اعلام کنند ولی این کار را نه کردند و ما نگران هستیم که همین سیاست برادر خواندن طالب رییس جمهور کرزی ادامه پیدا کند و روحیۀ سربازان ما تضیف شود.»
باشندۀ کابل، عبدالروف گفته است که :« باید در مناظره‌های بعدی، بعد از امنیت بیشتر در بارۀ باسازی صحبت کنند و صدا و مشکلات مردم را بشنوند.»
مردمان کشور گفته اند این چنین برنامه‌ها به آنان کمک میکند تا در انتخاب رییس جمهور آینده دقیق باشند ونیز بدانند که آیا نامزدان با دست پر در انتخابات نامزد شده اند؟
شماری از باشنده‌گان هرات نیز با استقبال از حضور پنج نامزدانتخابات ریاست جمهوری در یک مناظره ، این شیوه را نشانه ای از نهادینه شدن دیموکراسی درکشور می دانند.
یک باشندۀ هرات گفت:« من بسیار خوشحال هستم که افغانستان بجای جنگ و تفنگ از طریق مناظره ها و قلم به خواسته‌های مردم پاسخ می دهند.»
باشندۀ دیگر گفت:« بعضی از نامزدان اضافه گویی می کردند، اما ما خواهان جزئیات از نامزدان هستیم.»
این باشنده‌گان گفته اند خوشحال هستند که اکنون افغانستان به مرحلۀ رسیده است که بجای جنگ افزاراز منطق و راهی راه رسیدن به قدرت را جستجو می کنند.
اما برخی هم ازین باشنده‌گان گفته اند که انتظار دارند جزئیات برنامه‌های کاری این نامزدان را جویا شوند.
دیدگاه تان در این باره